فهرست مطالب
مقدمه ۱ضرورت مطالعه وطراحی ۳بیان اهداف پروژه ۴فصل اول:کودک ۵روانشناسی کودک ۶روانشناسی رشد ۶دیدگاههای مختلف در روانشناسی ۷نظریه های رشد ۷نظریه رفتار گرایی اسکینر ۷نظریه رشد هوش وشناخت پیاژه ۸نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندوار ۸اصول قوانین رشد ۹ویژگی ها وتوانایی های کودک در هفت سال اول زندگی ۹توانایی های شناختی کودک ۱۴جمع بندی ۱۹فصل دوم: نگاهی به آموزش وپرورش ۲۱ضرورت وسابقه ی مراکز آموزش پیش ازدبستان ۲۲تاریخچه آموزش پیش از دبستان در ایران ۲۲تاریخچه تحولات مدارس در ایران ۲۳۱- آموزش وپروش در دوره ی باستان ۲۳۲- دوره ی تاریخی از صدر اسلام تا ۲۵۰هجری ۲۵۳- دوره ی تجدید حیات واستقلال ایران(۲۵۰تا۶۵۶هجری) ۲۵۴- بررسی دوره ی معاصر(از اواسط قرن ۱۹ تا حال حاضر) ۲۶تحولات آموزشی از اوایل قرن ۱۳(دوره قاجار) ۲۷تحولات آموزشی در دوره پهلوی وگسترش مدارس مدرن ۲۹نقد وبررسی نظام های آموزشی ۳۰۱- سیستم آموزشی سنتی(معلم محور) ۳۰۲- سیستم آموزشی رایج(موضوع رایج) ۳۰۳- سیستم آموزشی مدرن(شاگرد محور) ۳۰مقایسه دو سیستم آموزشی رایج وسیستم آموزشی مدرن ۳۳مقایسه سیستم های آموزشی ۳۶بررسی نظام آموزش و پرورش دوره ی ابتدایی و تحلیل آن ۳۷سابقه ی مختصر دوره ی ابتدایی در ایران ۳۷اهداف وبرنامه های درسی دوره ی ابتدایی ۳۸اهداف وبرنامه های آموزش ابتدایی در دوره ی۵سال ابتدایی ۳۹مروی براهداف آموزش وپرورش ایران در سال ۱۳۷۶ ۴۰آشنایی با دوره آموزش ابتدایی(امروز) ۴۱آموزش وپرورش در آینده ۴۲نقش آموزش برای فردا ۴۲نقش محیط کالبدی در پویایی آموزش وپرورش نوین ۴۳انتخاب شیوه آموزشی مناسب ۴۵اهداف آموزش وپرورش دبستان ۴۶فصل سوم:ابزارهای آموزشی ۴۸بازی ۴۹نقاشی ۵۷قصه وقصه گویی ۶۰شعر ۶۲فصل چهارم:انواع سازماندهی ۶۴۱- سازماندهی مرکزی ۶۵۲- سازماندهی خطی ۶۸۳- سازماندهی شعاعی ۷۰۴- سازماندهی مجموعه ای یا گروهی ۷۱فصل پنجم:بررسی اقلیم وشرایط محیطی ۷۴۱- خصوصیات وویژه گیهای شهر مشهد ۷۵۲- حوزه های شهر مشهد ۷۵۳- خصوصیات اقلیمی شهر مشهد ۷۵· وضعیت حرارتی هوا ۷۵· رطوبت ۷۵· میزان بارندگی ۷۶· وزش باد ۷۶· جهت استقرار بنا ۷۶۴- مکان یابی واحد های آموزشی ۷۶۵- ویژگیهای اقلیمی برای ساختمان های آموزشی ۷۷۶- شرایط آسایش محیط آموزشی ۷۸· نور ۷۸· صوت ۷۸· آب وهوا ۷۹نتیجه گیریفصل ششم:ضوابط واستانداردها ۸۰فضاهای واحد آموزشی ۸۱ظرفیت ۸۲برنامه ی فیزیکی ۸۴راهنمایی طراحی ۸۹استانداردها وضوابط ۹۴اصول طراحی کلاس در مدارس ابتدایی ۹۹ضوابط اقلیمی(تاثیر اقلیم بر معماری مدارس) ۱۰۶روشهای نوین در طراحی مدارس وفضاهای آموزشی ۱۰۸فصل هفتم:آئین کار ایمنی فضاهای آموزشی ۱۰۹۱- آئین کار پنجره مدارس ۱۱۰۲- آئین کار در مدارس ۱۱۰۳- آئین کار راهروهای مدارس ۱۱۲۴- آئین کار پله ی مدارس ۱۱۲۵- اصول ایمنی مدارس در برابر آتش ۱۱۳۶- اصول ایمنی فضای باز ۱۱۵منابع ۱۱۸ مقدمه:
کودکی دوران بازی وآزمون وخیال پردازی واکتشاف است.همه چیز تازه است.همه چیز کنجکاوی رابر می انگیزد.هیچ جا چندان پر خطر هیچ چیز چندان پردازش و هیچ مانعی چندان غلبه ناپذیر نیست.بی باکانه راه خود را در جهانی که می بیند ومی شنود وبه او پاسخ می گوید می یابد.چنانچه از جستجو بازشن دارند یا راه را بر او ببندند از ناکافی فریاد خواهد کشید.
طبیعت کودک نیازمند تجربه وتایید است.آنچه ضروری است تا کودکان افرادی یکتا شوند پیشاپیش در آنها ودیعه گذاشته شده است.تنها باید آن را فهمید وبر آن ارج نهاد اجازه فعالیت خود انگیخته را به کودکان داد ومحیطی سرشار از یادگیری برایشان فراهم ساخت تا زندگی را نه یک باغ گل سرخ اما چیزی جادویی بدانند.
هر چند مرحله کودکی مرحله ای تکامل نیافته است اما می تواند آموزش ارجمندی را در اختیار مان بگذارد که چه بسا زندگی آینده امان راغنی تر سازد.ما می توانیم عطش اشتیاق دوران کودکی برای دانش واکتشاف را در خود نگاه داریم و مقداری از حس شگفتی وخطر کردن واعتماد وخود انگیختگی وخیال پردازی دوران کودکی را حفظ کنیم در دوران بزرگسالی از آن استفاده کنیم اما نه با شیوه های کودکانه.
ما به عنوان بزگسال ممکن است سخت به خاطر بیاوریم که بچه بودن یعنی چه.من اعتماد دارم که هر کودکی منحصر بفرد است وخلاقیت وفرد خاصی دارد که مختص خود اوست.بچه ها در مقایسه با بزرگسالان در دنیای متفاوتی زندگی می کنند وهمیشه هم به ما نمی گویند در دنیای آنها چه خبر است.این وظیفه ماست که محیطی را برای آنان فراهم کنیم که امن وپرورش دهنده باشد وتک تک اجزای آن خود آموزش دهنده تا کودک بتواند در آن تاآنجا که توان دارد بهترین شود.
معماری وساختن فضای مناسب برای کودکان موثر ترین نقش را در آسایش بخشیدن به محیط رشد جسمی وروحی آنان دارد.
برای مدارس کودکستان ها مراکز کودکیاری ودیگری محیط های مخصوص کودکان نیز می بایست از نوعی معماری استفاده شود که مطابق خصوصیات وروحیات آن طراحی شده باشد.برای طراحی این مراکز به معماران توصیه می کنند که به زانوان خود راه بروند تا جهان را از دیدگاه کودکان ببینند واگر طراحی می دهند از خود بپرسند اگر من کودک بودم ازآن راضی بودم یا نه؟
هدف از انجام این تحقیق نمایاندن نگرشی جدید نسبت به آموزش وپرورش است ودلیل آنکه قشر کودک در مستعد ترین شرایط وبهترین وضعیت ازجهت توان جسمی وذهنی برای یادگیری می باشند وتاثیر آموزش بر آنان ماندگارتر است محور برنامه ریزی قرار گرفته اند.
موارد مذکور انگیزه انجام این تحقیق وطراحی در مورد فضایی نامحدود جهت فعایت نوین آموزش می باشد.در این راستا در ابتدای راه سوالات زیر را می توان مطرح ساخت:
- چه رابطه منطقی ما بین یادگیری ویاد دهی تکنولوژی آموزشی و طراحی معماری جهت انجام این گونه فعالیتها برقرار است؟
- تاثیر ساختار فضای آموزشی وپرورشی در چگونگی درک مفاهیم مورد آموزش چیست؟
- آیا می توان از طبیعت بهره ای فراتر ار تفریح وتفرج گرفت و در جهت آموزشی هدفمند کاربری آن را تعیین کرد؟
- و در نهایت آیا می توان فضای را متصور شد که حتی اجزای آن آموزنده ودر راستای پرورشی هدفدار باشد؟
در این تحقیق سعی بر آن بوده است که در حد دانش و تجربه یک دانشجوی معماری وبا کمک گرفتن از کتابهای مرتبط با موضوع(مطالعات کتابخانه ای) ودیدن فضاهای طراحی شده مختص کودکان (مطالعات میدانی) برای سوالات بالا پاسخهای مناسبی یافته شود.
قدم اول شناخت کودک می باشد سپس سیستمهای آموزشی مختلفی که وجود دارند نقد وبررسی شده ودرقدم بعدی به ذکر نظرگاههایی درباره نقش معماری در پرورش فکری کودکان پرداخته شده ومیزان درک کودکان از معماری وفضایی که در آن قرار می گیرد در سنین مختلف بررسی شده است.
با جمع بندی این مطالب زمینی را در خیابان امین برای طراحی دبستان انتخاب نمودم چرا که واقع شدن در یک بافت کاملا مسکونی ومحلی تا حدودی دور از هیاهو وترافیک شهر این مکان را محیطی غنی و مناسب برای حضور کودکان است.
تعیین اهداف و برنامه کلی پروژه :
اهداف طراحی: هدف نهایی از این تحقیق دستیابی به اصول طراحی مدرسه ابتدایی متناسب با خصوصیات سنی ونیازهای رشد کودک می باشد.فضاهای آموزشی کنونی نیاز شدیدی به بازنگری دارند لذا دستیابی به شاخص های کیفی وکمی جدید در طراحی آن امری ضروری ولازم است.در حال حاضر بسیاری از فضاهای آموزشی جدید فاقد امکانات لازم در جهت رشد وپرورش کودکان می باشند.در این محیط مبنای کار آموزشی بوده وپرورش کمتر بدان راه می باید.
در این تحقیق سعی بر آن است که محیط آموزشی در کنار فضاهای طبیعی ماجراجویی فضاهای بازومخفی زمینهای بازی طراحی گردد تا کمبود های فضاهای آموزشی کنونی جبران شده وفضایی مطلوبتر برای کودکان فراهم گردد. در این تحقیق سعی بر آن است که محیط آموزشی در کنار فضاهای طبیعی ماجراجویی فضاهای باز ومخفی زمینهای بازی طراحی گردد تا کمبود های فضاهای آموزشی کنونی جبران شده وفضایی مناسب تر برای کودکان فراهم گردد.
اهداف کلی طرح:
ایجاد بستری مناسب جهت ایجاد نگرشی نو نسبت به تعلیم وتربیت
ایجاد حس امنیت در کودک
جامعه پذیر کردن کودک وآموزش زندگی به وی
تقویت حس استقلال واعتماد به نفس در کودک
تشویق کودک به اکتشاف خلاقیت تصور تحقیق ومطالعه
نگرش جدید نسبت به آموزش وپرورش
غنی سازی فضا برای رشد همه جانبه کودک
انعطاف پذیر نمودن فضاهای آموزشی
مطابق کردن عناصر ساختمان متناسب با فیزیک بدنی کودکان